«Аν τον φετινό χειμώνα δεν έχουμε σημαντικές βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, τότε οι κάτοικοι της Αττικής θα πρέπει να μετακομίσουν. Θα βρεθούμε σε πραγματικό αδιέξοδο».
Με τα λόγια αυτά ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΕΜΠ, Κίμων Χατζημπίρος, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην εφημερίδα «ΝΕΑ»: Η λειψυδρία είναι προ των πυλών και όπως προκύπτει από τις τελευταίες εξελίξεις απειλεί σοβαρά ακόμα και την Αττική.
Σύμφωνα με στοιχεία που φέρνουν στο φως «ΤΑ ΝΕΑ», η τεχνητή λίμνη του Μόρνου, που αποτελεί την κύρια πηγή υδροδότησης της Αττικής, έχει συρρικνωθεί σε ιστορικά χαμηλά. Όπως προκύπτει από πρόσφατες δορυφορικές αποτυπώσεις που έκανε η μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στις 20 Αυγούστου η έκταση της λίμνης ήταν μειωμένη κατά 21,57% σε σχέση με πέρυσι και ήταν η μικρότερη που έχει καταγραφεί από το 2010.
Την αντίστοιχη περσινή μέρα η τεχνητή λίμνη του Μόρνου είχε έκταση 15,3 τ.χλμ., τον Απρίλιο του 2024 είχε μειωθεί στα 13,9 τ.χλμ. και στις 20 Αυγούστου 2024 ήταν ίση με 12 τ.χλμ. Τα σχεδόν 693 εκατ. κ.μ. νερού που έχει σήμερα ο ταμιευτήρας 255 εκατ. κ.μ. νερού λιγότερα από πέρυσι – κάνουν τους επιστήμονες να μιλούν για «κίτρινο συναγερμό», καθώς, όπως λένε, αν η ξηρασία συνεχιστεί, το νερό θα επαρκέσει για λιγότερο από δύο χρόνια. «Η κατάσταση είναι οριακή. Τον Σεπτέμβριο του 2022 ο ταμιευτήρας του Μόρνου είχε υδατικό απόθεμα 1,15 δισ. κ.μ., τον Σεπτέμβριο του 2023 περίπου 940 εκατ. κ.μ. και ενώ υπολογίζαμε ότι τον φετινό Σεπτέμβριο θα έχουμε περίπου 850 εκατ. κ.μ., πέσαμε κάτω από το ψυχολογικό όριο των 700 εκατ. κ.μ. Αν συνεχίσουμε με ξηρό υδρολογικό έτος, δεν υπάρχει περίπτωση το σύστημα να καταφέρει να αντιμετωπίσει τη ζήτηση, θα βρεθούμε σε μια πραγματικά πρωτοφανή κατάσταση» λέει η Ελισσάβετ Φελώνη, δρ Υδρολογίας διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
«Επείγει ένας εναλλακτικός σχεδιασμός, έχουμε ήδη αργήσει, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι τα σενάρια κάνουν λόγο για περαιτέρω μείωση των βροχοπτώσεων στην περιοχή μας κατά 20%-30% τα επόμενα χρόνια. Μια λύση είναι ο εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων, άλλη το να διοχετεύσουμε ανακυκλωμένο νερό για άρδευση, μια άλλη, αλλά κοστοβόρα, λύση είναι η αφαλάτωση και πιο χρονοβόρο είναι το να στραφούμε σε μια νέα λεκάνη απορροής».
Μέτρα εξοικονόμησης
«Ακόμα και χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί μια πόλη να ζήσει – χωρίς νερό δεν γίνεται» λέει ο Κίμων Χατζημπίρος. «Στην Αττική εκτρέψαμε τέσσερα ποτάμια για την υδροδότησή της. Ολα αυτά φαίνονταν υπεραρκετά, όμως δεν είχαμε προβλέψει την κλιματική αλλαγή. Θα πρέπει να στοχεύσουμε στον πυρήνα του προβλήματος και να το αντιμετωπίσουμε ενιαία σε όλες του τις εκφάνσεις. Για τη λειψυδρία θα πρέπει να γνωστοποιήσουμε το μέγεθος του κινδύνου στους πολίτες – με ανησυχεί η επανάπαυση που διαπιστώνω –, να λάβουμε μέτρα εξοικονόμησης νερού, με κατασταλτικά μέτρα για τη σπατάλη, και ενδεχομένως θα πρέπει να αυξηθεί προσωρινά το κόστος του νερού, ώστε να γίνει αντιληπτό το πρόβλημα σε όλους» συμπληρώνει.
Σε πρωτοφανή κατάσταση ξηρασίας βρίσκονται λίμνες και σε άλλες περιοχές της χώρας. Η τεχνητή λίμνη του Πηνειού στην Ηλεία εμφανίζεται σε δορυφορικές αποτυπώσεις του Climatebook μικρότερη κατά 40% σε σχέση με πέρυσι, αντιμέτωπες με ακραία ξηρασία είναι επίσης η λίμνη Αμβρακία στην Αιτωλοακαρνανία, από την οποία αντλούν νερό οι κτηνοτρόφοι, και η λίμνη Δοϊράνη στο Κιλκίς, ενώ η πληρότητα στον ταμιευτήρα του φράγματος Αποσελέμη στην Κρήτη φτάνει μόλις το 25%.